Met een vierde en laatste aflevering eindigde de vierde editie van de Crash Course Havenlogistiek. Nadat eerder de thema’s ‘terminals, schepen en lading’, ‘havenberoepen’ en ‘Gateway to Europe’ aan bod kwamen, was nu ‘Haven van de toekomst’ het onderwerp van de training. Die werd, zoals steeds, natuurlijk online gegeven, maar deze keer was er ook publiek bij. De locatie van de uitzending was het mooie pand van Portbase.

Naast cursusleider Ramon van Hal en moderator Albert Straatman, waren deze keer haveneconoom Bart Kuipers en Marten van der Velde, Manager stratege en innovatie bij Portbase als gast aanwezig.

Capaciteit Maasvlakte 2

Het eerste onderwerp dat de cursusleider adresseerde was de ontwikkeling van de containervaart. “Er wordt fors uitgebreid op de Tweede Maasvlakte, hebben we die capaciteit wel nodig?”

Bart Kuipers maakte duidelijk dat de capaciteit inderdaad met ongeveer 50% gaat toenemen. “Er zijn verschillende scenario’s, maar eigenlijk wijst alles erop dat die capaciteit benut zal gaan worden.” Een voordeel is, dat Rotterdam er de ruimte voor heeft, terwijl concurrerende havens niet op korte termijn kunnen uitbreiden. “De steeds grotere schepen zullen dan naar Rotterdam komen.”

Digitalisering en Modal Shift

Modal shift is al decennia een thema, en Portbase levert de instrumenten om die shift mogelijk te maken. Van der Velde: “De digitale systemen laten zien wat er op de haven afkomt aan lading en wanneer die aankomt. En stuurt status-updates door aan alle partijen. Die kunnen dan voor de meest geschikte modaliteit kiezen. Zo komen ze tot een verdeling van lading over de verschillende vervoersvormen.” Van der Velde merkt wel op dat met de komst van meer en grotere schepen naar de Maasvlakte ook de volumes van het achterlandtransport zullen toenemen. “Dat kan een uitdaging zijn.”

Heel actueel en modern was het feit dat Ramon van Hal aan ChatGPT vroeg hoe dat platform van kunstmatige intelligentie de haven van de toekomst ziet. De software gaf een mooi overzicht van kansen en uitdagingen die gaan spelen: verduurzaming, digitalisering, multimodaal transport, circulariteit en cyberveiligheid.

Tekort aan personeel

Bart Kuipers miste nadrukkelijk de factor mens in dit lijstje. “We hebben steeds meer talent nodig. Niet alleen voor het huidige werk, maar zeker ook voor de energietransitie en de digitale transitie. Je kunt de terminal wel digitaliseren, maar er blijven sjorders en loodsen nodig.” Ook Van der Velde miste de mens als onderwerp in de lijst, maar Straatman wees de heren erop dat ChatGPT in zoverre gelijk heeft, dat het tekort aan talent al een probleem van ‘nu’ is, en niet slechts van de haven van de toekomst.

Zoals vaker kwam daarmee het gesprek over het imago van de haven en het werk in de haven op gang. Kuipers: “De tijd van vuile handen is voorbij, het is juist een zeer kennisintensieve omgeving.” Van der Velde vulde aan: “Automatisering zorgt niet voor minder werk, maar het zorgt wel voor ander werk.”

Digitale haven

Wat volgens Kuipers ook ontbrak aan het antwoord van ChatGPT is de maritieme maakindustrie. “De baggeraars, de ingenieurs in Schiedam die schepen ontwerpen.”

Voor Van der Velde, als innovatiemanager bij Portbase, is de haven van de toekomst vooral ene digitale haven. “Juist in time varen en verduurzaming worden mogelijk gemaakt door digitalisering en automatisering. Daar zetten wij vol op in.”

Uiteraard kwam ook de energietransitie aan de orde. “We zien een enorme versnelling,” observeerde Kuipers. “We hebben decennia gedaan over het opbouwen van het petrochemische cluster, maar je ziet dat de creatie van een waterstofcluster extreem snel verloopt.” Van der Velde was het daarmee eens. “De wereld beweegt en de haven gaat daarin mee. Daar is kennis voor nodig en innovatie.”

Online pub-quiz

De kennis over innovatie en over ander haven-aspecten werd tot slot getest bij de aanwezigen. Bij die digitale pub quiz ging het niet alleen om het kiezen van de juiste antwoorden, maar zeker om het zo snel mogelijk reageren op de vraag of stelling. `Roel van der Hoeven van Portbase won de quiz en ging met mooie prijzen naar huis.