Het aantal nieuwe besmettingen is duidelijk gedaald. Dagelijks genezen er meer mensen dan er met het coronavirus worden besmet. “De uitbraak is beheersbaar en beheersbaarder geworden”, aldus de Duitse minister van Volksgezondheid Jens Spahn tijdens de persconferentie over de actuele ontwikkelingen. De gezondheidszorg is naar zeggen op geen enkel moment overbelast geweest.
Vorige week hebben de centrale overheid en de deelstaten na een gedwongen onderbreking van bijna vier weken overeenstemming bereikt: sinds afgelopen maandag mogen kleinere en middelgrote winkels met een oppervlakte tot 800 m2 hun deuren weer openen en sinds 29-04-2020 mogen ook grotere winkels weer open, mits de verkoopruimte wordt beperkt tot 800 m2. Eenvoudige mondkapjes of andere gezichtsbedekking zijn in alle deelstaten verplicht, met name in het openbaar vervoer en in winkels.
En opeens werken Duitse kantoren digitaal. Hier en daar gaat dit nog met horten en stoten, maar in principe heeft het coronavirus voor elkaar gekregen wat veel managers en adviseurs op het gebied van digitalisering niet is gelukt. Het is als een beweging. De tussenstand vandaag: het lukt gewoon.
Wat zijn de actuele economische prognoses?
De toonaangevende Duitse instituten voor economisch onderzoek verwachten een zware recessie als gevolg van de coronacrisis. Economen gaan er in hun voorjaarsrapportages voor de federale regering van uit dat het bruto binnenlands product dit jaar met 6 tot 7 % zal krimpen. De werkloosheid zal in 2020 aanzienlijk stijgen, en het aantal werknemers waarvan de werktijd wordt verkort, zal tot zo’n 2,4 miljoen toenemen. Het komende jaar zal de economie zich echter herstellen en met circa 5,8 % groeien.
De stemming onder Duitse ondernemers is rampzalig. De Duitse ifo Geschäftsklimaindex (ifo-index voor het bedrijfsklimaat) is in april gedaald tot 74,3 punten, na een eerdere daling tot 85,9 punten in maart. Dit is de laagste waarde die ooit is gemeten. Nooit eerder was een sterkere daling te zien. De oorzaak ligt met name in de omvangrijke verslechtering van de huidige situatie. Ondernemingen waren nog nooit zo pessimistisch over de komende maanden. De Duitse economie wordt hard geraakt door de coronacrisis.
Gevolgen van de coronacrisis op ondernemingen in het goederenvervoer via de weg, de binnenvaart, het spoor en combinaties hiervan
Goederenvervoer per spoor - enquête door het BAG (Bundesamt für Güterverkehr, Duitse bondsdienst voor goederenvervoer) bij in totaal 11 spoorwegondernemingen. Productiebeperkingen of volledige productiestop in met name de automobielindustrie, en verminderd transport van brandstoffen en containers leiden tot een teruglopende vraag naar diensten voor goederenvervoer per spoor.
Samengevat zijn de resultaten van de BAG-enquête in het gecombineerde vervoer als volgt:
De terminals voor gecombineerd vervoer in Duitsland werken normaal. Volgens ondernemers geldt dit tevens voor de in het netwerk voor gecombineerd vervoer opgenomen terminals in de rest van Europa. Vanwege een daling in het aantal containers is er minder activiteit op de systemen naar het achterland. Deze lopen echter wel zeer stabiel. In het gecombineerde vervoer is er doorgaans voldoende capaciteit op bijna alle verbindingen. Terminals vragen vrachtwagenchauffeurs op het terrein een mondkapje te dragen.
Voor de binnenscheepvaart heeft het BAG in totaal 12 voornamelijk grote ondernemingen voor de binnenvaart (geen particulieren) ondervraagd. Het dalende aantal opdrachten en de afnemende bedrijvigheid leiden tot een significante omzetdaling en deels tot een duidelijke verslechtering van de productiviteit. In de tankerscheepvaart leidt de door de crisis veroorzaakte daling van het diesel-, benzine- en kerosineverbruik tot een daling in de transporten. De droge lading-scheepvaart heeft te maken met een aanzienlijke daling in de transporthoeveelheden, met name veroorzaakt door de daling van de productie in de delfstoffenindustrie.
Ontwikkeling in de verschillende economische sectoren
De automobielindustrie heeft op 20-04-2020 besloten om de productie van voertuigen stapsgewijs, en in samenwerking met leveranciers en dienstverleners, weer op te starten. De productie van reserveonderdelen en motoren was slechts beperkt, niet onderbroken. Bedrijven zetten zelf teams van ‘corona-experts’ op voor het uitwerken van strategieën om medewerkers zo veilig mogelijk te kunnen laten werken, uiteraard met inachtneming van bestaande maatregelen en aanbevelingen.
De chemische industrie heeft de dalende omzet grotendeels kunnen compenseren dankzij de toegenomen vraag naar desinfectiemiddelen en de productie van grondstoffen voor het maken van beschermende kleding.
De machinebouw meldt een daling in het aantal orders of zelfs annuleringen. Circa 84% van de ondernemingen gaat ervan uit dat de orderpositie in de komende drie maanden niet zal verbeteren. De meeste ondernemingen (43%) houden zelfs rekening met een verslechtering van de situatie.
In de elektrotechniek stort de ontvangst van orders in. De ZVEI (Zentralverband der Elektrotechnik und Elektronikindustrie, de Duitse overkoepelende organisatie voor elektrotechniek en de elektronicabranche) verwacht dubbele cijfers in de omzetdaling. Zo ontvangt al meer dan de helft van de deelnemende bedrijven (55%) nu al minder orders dan vóór de crisis. In totaal 26% van de bedrijven meldt zelfs dat het aantal orders aanmerkelijk is ingezakt. De ondernemingen verwachten een omzetdaling van gemiddeld 14%.
Handel: Het consumentengedrag, dat afhankelijk is van de ontwikkelingen op het gebied van werkeloosheid en werktijdvermindering, is op dit moment nog moeilijk in te schatten. Zelfs de onlinehandel laat een omzetdaling zien, ondanks de sluiting van fysieke winkels.
Coronaschild en exitstrategie
De effecten van de exitstrategie kunnen nog niet worden ingeschat: de exitstrategie moet vlot, maar ook met de nodige voorzichtigheid en in stappen plaatsvinden. Een toename van het aantal besmettingen, wat zou leiden tot een nieuwe lockdown, zou het slechtst denkbare scenario zijn.
Het grootste effect op de logistieke sector is de onderbreking van de logistieke keten. De wereldwijde verwevenheid van de economie heeft duidelijk laten zien hoe kwetsbaar onze economie en samenleving is. Het systeem van just-in-time-leveringen, waarin de logistieke keten wordt gebruikt om onderdelen zo voordeling mogelijk aan te schaffen en precies op het benodigde moment te laten leveren, is volledig verstoord en kan slechts langzaam weer op gang komen.
Zal hier voor altijd iets veranderen? Dat moeten we afwachten. We hebben moeten erkennen dat wij de wereld niet beheersen. De samenleving is veranderd, maar is dit permanent? Solidariteit, hulpvaardigheid en een verbondenheid tussen de verschillende lagen van de maatschappij en verschillende generaties zijn opeens mogelijk. Of de huidige waardering en dankbaarheid voor de essentiële beroepen blijvend is, valt te betwijfelen. De inkoopmarkt zal vermoedelijk veranderen, bijvoorbeeld door de verplaatsing van essentiële productieprocessen naar het binnenland of een Europees buurland. In hoeverre deze veranderingen effect zullen hebben op het klimaatbeleid, is nog niet te voorzien. Dat is ervan afhankelijk of dit ‘coronaschild’ in Europa en internationaal zal worden gekoppeld aan richtlijnen op het gebied van klimaatbeleid.
Over de auteur
Ingrid Rossmeier is officieel vertegenwoordiger van het Havenbedrijf Rotterdam voor Zuid-Duitsland en werkt vanuit Neurenberg. Ingrid heeft een achtergrond in de logistiek (bij ondernemingen in de handel en dienstensector). Sinds ruim 6 jaar werkt ze voor de Rotterdamse havenautoriteit.
Samen met haar collega’s in Duitsland: Roland Klein (Zuidwest-Duitsland), Dr. Wolfgang Hönemann (Noordrijn-Westfalen) en Michiel Messchaert (Noord-Duitsland) vertegenwoordigt zij de haven van Rotterdam in Duitsland en legt ze contacten met verladers, logistiek dienstverleners, operators en brancheorganisaties.
Op de vraag op welk gebied de haven van Rotterdam voor zowel Duitse verladers als expediteurs de grootste betekenis heeft, antwoordt ze: Duitsland is een grote economie en heeft in de haven van Rotterdam de perfecte partner voor het transport van zijn producten. Daarnaast is de haven probleemloos en zonder beperkingen (diepgang en sluizen) bereikbaar. Veel loops van deepsea rederijen hebben gekozen voor Rotterdam als eerste of laatste aanloophaven in Europa, wat leidt tot kortere transittijden. En dat zijn nog maar een paar van de duidelijk zichtbare voordelen.
En hoe kan ze een verlader uit Duitsland ervan overtuigen vracht te verschepen via Rotterdam in plaats van een Duitse haven? Dat is de mentaliteit van het oplossingsgericht werken: de opmerking “Dat kan niet” bestaat niet. Rotterdam is de slimste haven en overtuigt klanten met de mogelijkheden om de efficiëntie te verbeteren dankzij digitalisering en optimalisatie van de supply-chains. Deze doorslaggevende argumenten overtuigen ook de Duitse klanten.
Bronnen:
https://www.portofrotterdam.com
https://www.deutschlandfunk.de
https://www.ifo.de/
https://www.vdma.org
https://www.elektroniknet.de