Op donderdag 26 juni kwamen zo’n 50 RPPC-leden samen in het stijlvolle StartDock-gebouw aan het Westplein voor de kennisbijeenkomst ‘AI in havenlogistiek’. Want wie concurrerend wil blijven, kan niet om AI heen. Nieuwsgierig naar de kansen en toepassingen luisterde het publiek naar concrete praktijkvoorbeelden en toekomstvisies van Docklab en Twiki Solutions.
Na een welkom van RPPC-directeur Hedi Visscher begint Aljosja Beije, CTO bij ‘startupfabriek’ Docklab zijn presentatie met enkele stellingen om te peilen in hoeverre AI zijn intrede heeft gedaan in de dagelijkse werkprocessen van de aanwezigen. Gaat AI leiden tot banenverlies? Of is het juist een oplossing voor het personeelstekort? Later volgen er nog een aantal stellingen, onder andere of AI zal leiden tot nieuwe verdienmodellen. Een voorbeeld daarvan is Twiki Solutions, waarover mede-eigenaar Sven-Olav Montijn later meer zal vertellen.
Ga serieus met AI aan de slag
Aljosja nam de zaal mee in zijn heldere visie op de impact van AI op logistiek. “We zitten niet in een hype, maar in een structurele verandering,” stelde hij. De combinatie van enorme hoeveelheden data en ongekende rekenkracht maakt dat AI zich in razend tempo ontwikkelt.
Volgens Aljosja ligt de kracht van AI nu vooral in het automatiseren van repetitieve processen zonder bestaande systemen te hoeven vervangen. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld toonde hij hoe facturen en paklijsten uit Kenia, voorheen handmatig verwerkt, nu volledig geautomatiseerd worden omgezet naar douane-gegevens in Nederland. “Geen API’s, geen nieuwe processen. De klant stuurt gewoon zijn mailtje met bijlagen. De echte verandering zit aan de achterkant.”
Aljosja ziet AI dan ook vooral als kans: “Niet om mensen te vervangen, maar om ze van monotoon werk te verlossen en ze in te zetten op waardevolle plekken.” Dat vraagt volgens hem wel om een andere manier van denken. Want wie AI puur ziet als technisch project, mist de crux: “Zodra mensen beseffen dat het niet gaat om een IT-besluit maar om verandering in werkwijze, dan pas ontstaat er weerstand. En dus ook: de noodzaak tot verandermanagement.”
Toch bleef Aljosja realistisch over de huidige staat van AI in de logistiek. Nieuwe verdienmodellen? Die ziet hij nog maar mondjesmaat ontstaan. “De meeste toepassingen draaien nu vooral om efficiëntie, om het wegautomatiseren van monotoon werk en het reduceren van fouten.”
Logistieke dienstverleners beschikken over een schat aan data, maar benutten die nog nauwelijks voor innovatieve proposities. Dat is geen verwijt, eerder een constatering. Maar wie nú begint met experimenteren, creëert wel de basis om straks wél onderscheidend te zijn, of zelfs nieuwe waarde te ontsluiten uit bestaande processen. “Het gaat niet om zelf modellen ontwikkelen, maar om snelheid van adoptie,” aldus Aljosja. Ofwel: wie wacht, loopt straks achter.
Inzetten op toepasbaarheid
Waar Aljosja vooral het strategische perspectief benadrukte, toonde Sven hoe AI in de praktijk al voor concrete verbeteringen zorgt. Zijn aanpak: niet alles tegelijk willen robotiseren, maar klein beginnen, optimaliseren en dan pas automatiseren. “We bouwen geen raketten, maar concrete oplossingen voor echte knelpunten.” Zoals een containertracker die data uit meerdere bronnen bundelt en visueel inzicht geeft in waar je lading zich bevindt. Of een digitale assistent die automatisch tariefaanvragen omzet in bruikbare data voor boekingssystemen.
AI is hierbij niet het hoofdbestanddeel, maar wel een essentiële schakel in het proces: het maakt van ongestructureerde informatie (zoals pdf’s en e-mails) bruikbare data. De echte uitdaging? “Niet de techniek, maar vertrouwen. Vertrouwen in de data, en vertrouwen in de nieuwe werkwijze.” Want ook al werkt de assistent nog zo soepel, medewerkers willen eerst begrijpen wat er onder de motorkap gebeurt. Dat vraagt om uitleg, context én tijd. Volgens Sven is het dan ook zaak om medewerkers comfort te bieden in de overgang.
Zijn advies sluit aan op het verhaal van Aljosja: begin. Begin klein, met herkenbare toepassingen die iets oplossen. “Grow as we go,” zegt hij. Want pas als je beweegt, zie je waar de kansen liggen. En dat is precies waar Twiki op inzet. Nieuwe functionaliteiten worden pas toegevoegd als er voldoende vraag is, en de technologie groeit mee met de klant. Zo blijft de drempel laag, terwijl de impact juist toeneemt. Het resultaat: oplossingen die niet alleen technisch werken, maar ook echt gebruikt worden.
Na de presentaties werden we uitgenodigd om nog met elkaar na te praten, in stijl voorzien van een drankje en hapje zoals leden gewend zijn tijdens RPPC-bijeenkomsten. De slotsom van deze bijeenkomst? AI in de havenlogistiek is geen toekomstmuziek. Het is een proces van leren, aanpassen en toepassen. Wie dat proces nu omarmt, vergroot niet alleen zijn efficiëntie, maar ook zijn wendbaarheid in een steeds dynamischer markt.